Over steunpunt Media

Het steunpunt Media was een aanspreekpunt en expertisecentrum voor alles wat met nieuws en media te maken heeft. In opdracht van de Vlaamse minister van Media Ingrid Lieten doet het steunpunt wetenschappelijk onderzoek naar nieuwsberichtgeving en mediawijsheid in Vlaanderen. Het steunpunt Media maakt deel uit van de steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek van de Vlaamse Overheid voor de periode 2012-2015.

De vier Vlaamse universiteiten die onderzoek doen naar nieuws- en massamedia waren partner van het steunpunt: de Universiteit Antwerpen, de KU Leuven, de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent.

Overzicht van de rapporten

2013: De Vlaamse nieuwsmedia als publiek platform voor online deliberatie

Dit onderzoeksrapport is het finaal rapport van de eerste van twee case studies behorende tot het takenpakket van de Vrije Universiteit Brussel binnen het Steunpunt Media. De case studie getiteld ‘interactie versus participatie in en door nieuwsmedia’ heeft als doel inzicht te verschaffen over de rol die online nieuwsfora spelen bij het bevorderen van een levendig online debat tussen burgers. Met online nieuwsfora doelen we op de mogelijkheid die nieuwssites bieden aan hun lezers om te reageren op artikels en zo onderling of met de journalisten in discussie te gaan over actuele thema’s.

In dit rapport worden de data geanalyseerd die verkregen werden door een diepgaande, kwalitatieve inhoudsanalyse van de lezerscommentaren rond drie verschillende onderwerpen die in de periode december 2012 – februari 2013 aan bod kwamen in het nieuws: het doorspoelen van reclame op digitale tv, Bart De Wever die homo-­‐T-­‐shirts verbiedt achter het Antwerpse loket en de sociaaleconomische Europese actiedag bij het spoor. De gemengde methodologie en opzet van deze studie, met aandacht voor de inhoud, de context en de gebruiker, zijn uitgebreid beschreven in het tussentijds rapport De Vlaamse nieuwsmedia als publiek platform voor online deliberatie. Opzet, methode en operationalisering dat in mei 2013 werd opgeleverd.

• Referentie: Ike Picone, Ike & Raeijmaekers, Daniëlle (2013, december). De Vlaamse nieuwsmediaals publiek platform voor online deliberatie Analyse en resultateninaal rappor. Steunpunt Media. 
• Download het rapport

2013: Nieuwsmonitor

Nieuwsmedia, een geschikte plaats voor online discussies? De Vlaamse nieuwsmedia als publiek platform voor online deliberatie

Anno 2013 is het online nieuws niet langer een eenrichtingsverhaal. Lezers worden uitgenodigd om te reageren op het nieuws en onderling in debat te gaan. Dat gebeurt niet langer enkel op online nieuwsfora, maar ook op sociale media zoals Twitter en Facebook. In deze Nieuwsmonitor bestuderen we de vorm die dergelijke online publieke discussies aannemen aan de hand van een inhoudsanalyse van 3.040 reacties van gebruikers verschenen bij artikels op vier Vlaamse nieuwssites. Dit onderzoek concludeert dat er binnen de geanalyseerde discussies elementen van deliberatief debat terug te vinden zijn, maar dat zelden aan alle voorwaarden wordt voldaan. Sterker nog, sommige elementen lijken ten koste te gaan van andere. Hoe diepgaander de discussie bijvoorbeeld, hoe minder nieuwe deelnemers ze telt. Welke elementen de bovenhand nemen, is deels afhankelijk van de dynamiek binnen de discussie, maar ook deels van externe factoren zoals de topickeuze, de registratiewijze, de reactiefunctionaliteiten, etc. Redacties kunnen dus via hun ‘discussiebeleid’ mee bepalen welke vorm de commentaarsectie op hun site aanneemt. Ze zullen daarbij vooral moeten kiezen of dat eerder een ‘prikbord’ van meningen wordt dan wel een echte ‘discussieruimte’.

• Referentie: Ike Picone, Ike & Raeijmaekers, Daniëlle (2013, december). Nieuwsmedia, een geschikte plaats voor online discussies? De Vlaamse nieuwsmedia als publiek platform voor online deliberatie. Nieuwsbrief steunpunt Media. 
• Download de nieuwsbrief

2015: Participatiesurvey

Mediagebruik, e-cultuur en mediawijsheid

In dit rapport worden de vragen toegelicht die betrekking hebben tot het gebruik van digitale toestellen, die handelen over online participatie en de kennis en vaardigheden bevragen van het gebruik van ICT-technologieën. In eerste instantie wordt gepeild naar het bezit van computer en de toegang tot het internet thuis, gezien dit geldt als een eerste barrière voor de toegang tot digitale informatie. Ook de daarbijhorende drempels die niet-gebruik in de hand werken, worden in deze context bevraagd.

Vervolgens wordt het gebruik van een aantal vaste en mobiele media-toestellen bevraagd en aansluitend een aantal toepassingen en activiteiten die het gebruik van het internet veronderstellen. Er wordt ook gepeild naar het gebruik van een paar specifieke online diensten alsook de drempels die er bestaan om deze diensten vooralsnog niet te gebruiken. In dezelfde context wordt het gebruik van mobiel internet bevraagd, alsook de mogelijke drempels die het gebruik van mobiel internet in de weg staan.

Binnen de context van e-cultuur wordt gepeild naar het gebruik van het internet als informatiebron voor cultuur, evenals het gebruik van het internet als kanaal voor verkoop, distributie en creatie van culturele artefacten. Tenslotte wordt aan de respondenten gevraagd een inschatting te maken van het niveau van een aantal digitale vaardigheden waar ze al dan niet mee vertrouwd zijn, en waar ze al dan niet over beschikken.

• Referentie: Deweppe, Alexander; Picone, Ike; Segers, Katia & Pauwels, Caroline (2015). Mediagebruik, e-cultuur en mediawijsheid. Basiscijfers uit de participatiesurvey. Steunpunt Media. Download het rapport

• Een herwerkte versie van dit rapport verscheen ook als volgend boekhoofdstuk: Deweppe, A., Picone, I., Segers, K. & Pauwels, C. (2015). Mediagebruik, e-cultuur en mediawijsheid. In: Participatie in Vlaanderen 1: Basisgegevens van de Participatiesurvey 2014. Lievens, J., Siongers, J. & Waege, H. (eds.). Leuven, Belgium: Acco, pp. 115-140.

‍

Mediarepertoire en nieuwsconsumptie

In dit rapport worden de vragen toegelicht die betrekking hebben tot het repertoire van de mediagebruiker. Dat is gedurende de laatste decennia door toegenomen technologische mogelijkheden onderhevig aan grote veranderingen; media-inhouden zijn over de verschillende dragers en kanalen heen meer pluriform en makkelijker toegankelijk geworden. Daarom probeert dit rapport enige inzage te krijgen in de wijze waarop media gebruikt worden. Daarbij ligt de focus in hoofdzaak op het consulteren van nieuwsinhouden.

In eerste instantie komen de meer klassieke media aan bod. Met betrekking tot (voornamelijk Vlaamse) televisiezenders, radiostations en kranten wordt gepeild naar de voorkeuren en de frequentie van kijken, luisteren en lezen van de respondenten. Om de impact van digitalisering op nieuwsconsumptie te meten, wordt gepeild naar het gebruik van nieuwssites en het vernemen van nieuwsinhouden over de verschillende toestellen en nieuwsbronnen heen. Tenslotte wordt de nieuwsinteresse van de respondenten bevraagd, om wars van dragers, toestellen en kanalen te kunnen bepalen hoeveel belang respondenten hechten aan goed geïnformeerd worden.

• Referentie: Deweppe, Alexander; Picone, Ike; Pauwels, Caroline & Segers, Katia (2015). Mediarepertoire en nieuwsconsumptie. Basiscijfers uit de participatiesurvey. Steunpunt Media. Download het rapport.

• Een herwerkte versie van dit rapport verscheen ook als volgend boekhoofdstuk: Deweppe, A., Picone, I., Segers, K. & Pauwels, C. (2015). Mediarepertoire en nieuwsconsumptie. In:Participatie in Vlaanderen 1: Basisgegevens van de Participatiesurvey 2014. Lievens, J., Siongers, J. &Waege, H. (eds.). Leuven, Belgium: Acco, pp. 141-163. Lees het boekhoofdstuk.