De Vlaamse audiovisuele sector is, ondanks haar beperkte marktgrootte, gekenmerkt door een bijzondere dynamiek. Dat heeft deels te maken met de concurrentie tussen verschillende spelers, sterke steun vanuit de overheid en de populariteit van lokale content in de eigen markt en in het buitenland.

Dit media.dossier bundelt een reeks belangrijke inzichten over de staat van Vlaamse audiovisuele productie. We onderzochten evoluties op het vlak van fictiereeksen, Vlaamse film en documentairefilms en -reeksen. De studie sluit daarmee aan bij eerder onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Minister van Media en het Departement Cultuur, Jeugd en Media (Delaere et al., 2021; Econopolis, 2016,2017; Raats et al., 2014). Nieuw is wel dat dit overzicht voor het eerst ook de gemiddelde budgetten en evoluties van films en documentaires meeneemt.

Dit media.dossier geeft een zo beknopt en toegankelijk mogelijk overzicht van de belangrijkste onderzoeksresultaten. We wensen uitdrukkelijk alle audiovisuele spelers en overheidsdiensten te bedanken voor het aanreiken van de data. Specifieke dank gaat uit naar het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF).
‍

Via de banner bovenaan kunt u het hele media.dossier downloaden.
Hieronder lijsten we de kerninzichten en de meest opvallende cijfers op

Kerninzichten

1. Record aantal Vlaamse fictiereeksen in 2023

De lancering van Streamz, de concurrentie met internationale spelers en de populariteit van fictie hebben geleid tot een toenemend aanbod Vlaamse fictiereeksen, met 2023 als piekjaar. VRT heeft met diverse kanalen en originele content het grootste aanbod, terwijl fictieproductie uitdagend blijft voor private zenders. Streamz is het belangrijkste platform geworden voor private fictieproducties.

2. Invloed van internationale streamers op Vlaamse fictiestrategieën

De opkomst van internationale streamers heeft de Vlaamse fictiemarkt veranderd. Naast een toename van het aanbod, zien we meer niche- en shortformat-reeksen, gericht op jongere doelgroepen. Sinds 2021 worden coproducties met Streamz, buitenlandse zenders of streamers steeds vaker de norm voor grotere Vlaamse reeksen.

3. Coproducties met binnen- en buitenlandse streamers worden de norm

Coproducties met buitenlandse partners verhogen de gemiddelde productiebudgetten. Waar grote reeksen vroeger uitzonderlijk duur waren, zijn budgetten van vijf miljoen euro nu eerder standaard. Binnen die buitenlandse financiering moet het aandeel van de grote streamers voorlopig nog gerelativeerd worden. Vlaamse producties blijven sterk afhankelijk van de tax shelter, publieke steun via het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) of de inbreng van diensten verdelers (zoals Telenet en Proximus) voor financiering.

4. Beperkte stijging in gemiddelde budgetten ondanks kostenstijging

De gemiddelde kostprijs voor lange fictiereeksen is weliswaar gestegen, maar het algemene gemiddelde is minder toegenomen dan je door inflatie zou verwachten. In vergelijking met tien jaar geleden doen producenten met hetzelfde budget soms minder, wat zorgt voor spanningen rond kwaliteit en werkomstandigheden. Documentairereeksen en films hebben nog lagere budgetten en missen de steun die tv-reeksen wel genieten van omroepen of binnenlandse streamers.

5. Covid-19 bood tijdelijk meer financiële steun en kansen

Door Covid-19 werd extra steun geboden voor uitgestelde of vastgelopen producties, wat leidde tot enkele kortlopende projecten en tijdelijke budgetverhogingen.Voor film hebben steunmaatregelen bijgedragen aan de financiering van projecten die extra kosten maakten door de pandemie.

Enkele opmerkelijke cijfers

• Tussen 2014-2023: Totale investering in Vlaamse fictiereeksen varieerde tussen 33 en 91 miljoen euro. 2023 kende een recordbedrag.
• Gemiddeld budget long-format fictie: Gestegen tot 4,8 miljoen euro per reeks in 2023, met een kostprijs van 837.902 euro per uur high-end fictie. Het gemiddelde budget is tussen 2014 en 2023 met meer dan 1 miljoen euro gestegen.
• Inbreng van buitenlandse partners: Sinds 2016 merkbaar gestegen, met een bijdrage van 15 miljoen euro in 2023, goed voor 16% van het budget in Vlaamse fictie.
• Budget feature films: In 2023 lag het gemiddeld op 2,5 miljoen euro. Auteursfilms: gemiddeld 2 miljoen euro, publieksfilms: gemiddeld 3 miljoen euro.
• Budget documentairereeksen: Lag in 2023 op 817.508 euro per reeks, met een omroepinvestering van 183.437 euro tussen 2020-2022. Niet-Vlaamse inbreng bleef stabiel op 5-8%.

‍

"De omroepen blijven veruit de belangrijkste financiële pijler voor tv-fictie. We stellen vast dat bijkomende inbreng belangrijk is voor de toekomstbestendigheid van tv-fictie voor de commerciële omroepen. Die inbreng kan afkomstig zijn van een dienstverlener zoals Telenet of van een speler als Streamz" Professor Tim Raats, imec-SMIT-VUB

‍

"De afgelopen tien jaar stond onze Vlaamse fictie voor uitdagingen zoals veranderend kijkgedrag, nieuwe spelers en stijgende kosten. Toch blijft de kwaliteit van onze producties ongeëvenaard, wat ook internationale spelers aantrekt en ons fictielandschap versterkt met financiering en coproducties. Als Vlaams Minister van Media blijf ik me inzetten om deze unieke verhalen te ondersteunen en uit te dragen" Minister van Media Cieltje Van Achter

‍

"Publieke steun is van groot belang om Vlaamse audiovisuele producties te financieren in een competitieve lokale en internationale markt. vanuit het Departement Cultuur, Jeugd en Media blijven we onze schouders zetten onder maatregelen die de sector versterken. Deze studie toont ook het belang van Mediapunt aan. Met zijn beleidsrelevant onderzoek draagt het bij aan een kennisgedreven audiovisueel beleid" Bart Temmerman, secretaris-generaal van het Departement Cultuur, Jeugd en Media

Meer weten?

Lees het hele media.dossier

Contacteer de onderzoekers:

Tim Raats – Tim.raats@vub.be

Sien Van de Wouwer – Sien.van.de.wouwer@vub.be