Interpretatieve journalistiek bij Vlaamse nieuws-start-ups

Deze studie onderzoekt hoe vier Vlaamse start-up nieuwswebsites hun nieuws brengen en wat dit betekent voor de verscheidenheid aan nieuws. De onderzoekers analyseerden de verschillende stijlen waarin journalisten hun nieuwsartikels schrijven, van analytisch tot openlijk voor of tegen iets pleiten. De resultaten tonen aan dat journalisten soms een persoonlijke touch geven aan hun artikels, of ze zijn subjectief op een afstandelijke manier, of ze schipperen op de dunne lijn tussen openlijk pleiten voor of tegen iets, dogmatisme en complotdenken.

• Deze studie onderzoekt bij vier nieuws-start-ups (Apache, Doorbraak, MO* & DeWereldMorgen) hoe zij via interpretatieve journalistiek (in tegenstelling tot feitelijke journalistiek) bijdragen aan mediapluralisme.

• Afstandelijke subjectiviteit
  • De onderzochte nieuws-start-ups hangen allemaal openlijk bepaalde waarden aan in hun missie.
  • Journalisten kunnen op een afstandelijke manier subjectief zijn. Dat wilt zeggen dat ze gestuurd worden door de waarden die ze aanhangen, zonder dat op een interventionistische manier te doen. Journalisten uiten bijvoorbeeld zelf geen kritiek in hun artikels of stellen geen beleidsmaatregelen voor, maar ze laten andere actoren dat in hun plaats doen.
  • Op dit vlak is Apache anders dan de andere onderzochte start-ups. Apache maakt dus geen expliciete normatieve oordelen in haar artikels, de anderen wel.
• Persoonlijke verhalen
  • De auteurs bij MO* maken wel normatieve oordelen en stellen kritische vragen op een interventionistische manier, waardoor hun lezers worden aangespoord tot actie en reflectie. Ze gebruiken ook eigen persoonlijke ervaringen of verhalen bij het opbouwen van hun argumenten en verhalen.
  • Wanneer ze dit doen gebruiken ze een conversatieregister, wat wilt zeggen dat de auteur in zijn artikel afwisselt tussen de eerste persoon enkelvoud en de eerste persoon meervoud. Op die manier lijkt het publiek deel te worden van het verhaal.

• De dunne lijn tussen belangenbehartiging, dogmatisme en complotdenken
  • DeWereldMorgen en Doorbraak maken gebruik van een informele en pleitende toon om lezers aan te moedigen deel te nemen aan het vinden van antwoorden op de verandering van het klimaat.
  • DeWereldMorgen-artikels benadrukken de dringendheid van het probleem en nodigen lezers uit om actie te nemen. Ze bekritiseren politici en andere actoren voor hun rol in dit debat.
  • Artikels van Doorbraak zijn eerder sarcastisch en kritisch, en ze richten zich op een brede waaier aan doelwitten zoals politici, de media en klimaatactivisten. Hun artikels kunnen ook samenzweringstheorieën bevatten en suggereren dat er een geheime agenda is van de media, politici en wetenschappers om een bepaald klimaatbeleid op te leggen.
• Reflexiviteit (= of journalisten hun subjectiviteit verbergen of niet) kan zorgen voor meer verscheidenheid (of pluralisme) in discussies door transparant te zijn over de redenen en waarden achter bepaalde interpretatieve claims.
  • Een gebrek aan reflexiviteit kan een open debat belemmeren en leiden tot politieke gekleurde oordelen die pluralisme ondermijnen.
• Interpretatieve journalistiek kan zowel journalistieke als democratische voordelen hebben. Maar het kan ook democratische grenzen blootleggen, bijvoorbeeld wanneer het cynisme en racisme omvat.