Nieuwsbarometer 2023: inzichten rond jongeren, nieuws en desinformatie

De Nieuwsbarometer is een meetinstrument dat nieuwsgebruik en nieuwswijsheid van Vlaamse tieners en jongeren van 12 tot 26 jaar (hierna ‘jongeren’) in kaart brengt. De vragenlijst omvat thema’s als nieuwsgebruik, nieuwsinteresse, attitudes ten aanzien van nieuws en kennis van nieuwsproductie. Daarnaast focust het ook op hoe jongeren reageren op desinformatie en nepnieuws. Dit rapport omvat de antwoorden van 1236 jongeren en is representatief gemaakt door weging voor geslacht en leeftijd. Deze pagina geeft de inzichten weer van de editie 2023.

‍

Nieuwsgebruik

• Jongeren volgen nieuws vooral online (negen op de tien komt op die manier wekelijks nieuws tegen), maar doen dat ook nog steeds via televisie, radio en via kranten of tijdschriften.
• Online volgen jongeren nieuws vooral via hun sociale media. Amper een op de drie opent nog een nieuwsapp of surft rechtstreeks naar een nieuwssite. Bij de min 20-jarigen doet nog geen kwart dat.
• Instagram blijft het belangrijkste socialemediaplatform. TikTok is echter aan een stevige opmars bezig en komt bij de jongsten quasi op gelijke hoogte met Instagram. Meer dan de helft van de 12-15-jarigen volgt nieuws via TikTok.
• HLN haalt VRT NWS bij als populairste online nieuwsmerk voor jongeren. Bij de televisiezenders loopt VTM verder uit op Eén. Q Music en MNM blijven zij aan zij de meest populaire radiozenders. Jongeren luisteren wel minder naar de klassieke radiozenders.

Houding tegenover nieuws

• Jongeren vinden maatschappelijk en politiek nieuws het minst interessant, maar die interesse stijgt wel met de leeftijd. Dat laatste geldt ook voor de interesse in criminaliteit, ongelukken en rampen, en voor de interesse in human interest, lifestyle en cultuur. Voor sport geldt het omgekeerde: hoe jonger, hoe groter de interesse.
• Meisjes missen hoop, jongens humor: Jongeren vinden dat nieuws te weinig de positieve of hoopvolle ontwikkelingen belicht, en vinden nieuwsberichten te serieus. Het eerste speelt meer bij vrouwen, het tweede meer bij mannen.
• Ruim de helft van de jongeren mijdt het nieuws in zekere mate, een op de tien doet dat vaak. Verrassend genoeg doen mannen dat vaker dan vrouwen. Jongeren die het nieuws mijden doen dat vooral omdat er te veel aandacht is voor bepaalde thema’s (politiek, Oekraïne en corona), niet omdat ze het moeilijk vinden om nieuws te volgen of te begrijpen.

Jongeren en desinformatie

• Het vertrouwen in nieuws daalt. Nog zes op de tien jongeren zegt vertrouwen te hebben in het nieuws dat ze zelf consumeren, nog minder jongeren vertrouwen het nieuws in het algemeen.
• Twee op de vijf jongeren zegt zelden of nooit te controleren hoe betrouwbaar een artikel is. Hoe ouder en hoe hoger opgeleid de jongeren zijn, hoe meer ze dat doen.
• Jongeren hebben verschillende manieren om te controleren hoe betrouwbaar informatie is. Twee derde jongeren checkt de bron van het nieuws. Bijna de helft controleert elementen van het artikel. Ruim vier op de tien vertrouwt op persoonlijke logica en achtergrondkennis om betrouwbaarheid in te schatten. Dat laatste doen vooral hoger opgeleiden.
• Vier op de tien jongeren slaagt voor een nepnieuwstest, d.w.z. schat de echtheid van drie van vijf voorgelegde berichten juist in.