Nieuwsmijden stagneert op hoge piek temidden dalende nieuwsconsumptie en interesse. Trends uit Digital News Report 2023

De cijfers van Digital News Report 2023 zijn gelanceerd, en Nieuwsgebruik.be duikt in de Belgische cijfers. Het aantal nieuwsmijders blijft op een hoog niveau in Vlaanderen, waarbij 63% van de nieuwsgebruikers het nieuws in zekere mate vermijdt. Het nieuwsgebruik daalt, vooral onder jongeren die minder interesse tonen. Vlaamse nieuwsgebruikers tonen interesse in constructief, oplossingsgericht nieuws. De openbare omroep VRT heeft een sterke positie en wordt breed gedragen. Gebruikers proberen algoritmes te beheersen om betrouwbare en diverse inhoud te verkrijgen.

1. Nieuwsmijden stagneert op hoog niveau. Het aantal nieuwsmijders stagneert in 2023, maar blijft op een hoog niveau. 63% van de Vlaamse nieuwsgebruikers mijdt het nieuws in zekere mate. Onder de nieuwsmijders identificeren we twee verschillende types: systematische en occasionele nieuwsmijders. Systematische nieuwsmijders vermijden vaak het nieuws en onttrekken zich hierdoor vaker uit het nieuwslandschap; terwijl occasionele nieuwsmijders het nieuws eerder af en toe vermijden, maar over het algemeen tot op zekere hoogte met het nieuws verbonden blijven.
2. Betalen voor online nieuws bereikt plafond. De pandemie ging gepaard met een toename in het betalen voor online nieuws, maar in 2023 zien we opnieuw dat het betalen zakt naar het niveau van voor de pandemie. In 2023 daalt het percentage Vlaamse nieuwsgebruikers dat betaalt voor online nieuws tot 16%.
3. Lage prijzen lokken abonnees, kwaliteitsvolle content houdt ze vast. Vlaamse nieuwsgebruikers overtuigen om te betalen voor online nieuws blijft moeilijk. Enkel een aanzienlijke prijsverlaging overtuigt respondenten om te betalen. Maar als ze eenmaal betalen, is het kwalitatief hoogstaande en onderscheidende inhoud die hen overtuigt om te blijven betalen voor nieuws. Inhoud van hoge kwaliteit behoudt abonnees, terwijl lagere prijzen de voornaamste (en mogelijk enige) manier lijkt te zijn om niet-betalende gebruikers aan te moedigen om te betalen.
4. Televisienieuws: een betrouwbare basis van een nieuwsdieet. Het vertrouwen in nieuws neemt verder af en de vertrouwenskloof blijft bestaan tussen Vlaanderen en Wallonië. Een significant groter aandeel Vlaamse nieuwsgebruikers geeft aan dat ze vertrouwen hebben in het nieuws (51%), in vergelijking met Wallonië (36%). Bovendien is het vertrouwen groter bij gebruikers wiens belangrijkste nieuwsbron televisie is. Hierdoor lijkt het televisienieuws een belangrijk en voedzaam onderdeel van een gezond en evenwichtig nieuwsdieet te zijn.
5. Erover praten blijft de favoriete vorm van nieuwsparticipatie. De meerderheid aarzelt om zich te mengen in publieke debatten op sociale media. Een minderheid deelt nieuws via sociale media of comment op nieuwsverhalen. Vooral jongeren geven de voorkeur aan nieuwsparticipatie in besloten online omgevingen (onder vrienden en familie via chat apps). Praten over het nieuws ‘in het echt’ draagt echter voor velen de voorkeur.
6. Daling nieuwsgebruik valt samen met tanende interesse. Het nieuwsgebruik in Vlaanderen daalt: het aandeel nieuwsgebruikers dat minstens dagelijks nieuws gaat erop achteruit. Dit temidden een dalende trend in nieuwsinteresse. Vooral jongeren blijken vaker niet geïnteresseerd in nieuws: ongeveer 1 op 4 jongeren geeft bovendien expliciet aan niet geïnteresseerd te zijn in nieuws.
7. Een oproep voor meer constructief, oplossingsgericht nieuws. Over het algemeen tonen Vlaamse nieuwsgebruikers een voorkeur voor nieuws dat een (snelle) update geeft over de actualiteit (47%). Een even groot aandeel toont interesse in informatie die oplossingen aandraagt (47%) en in positievere nieuwsverhalen (50%). De (verdere) implementatie van deze constructieve en oplossingsgerichte journalistieke aanpak zou mogelijk de nieuwsinteresse en de relatie tussen nieuwsmedia en hun publiek kunnen versterken.
8. De openbare omroep wordt breed gedragen. VRT bekleedt een sterke en belangrijke positie binnen het Vlaamse nieuwslandschap, die nog wordt versterkt door de grote steun voor de openbare omroep en haar belang voor de samenleving en de gebruikers persoonlijk. Wanneer we kijken naar offline nieuwsgebruik, raadpleegt 60% van de Vlaamse nieuwsgebruikers de merken van de VRT minstens wekelijks. Wat online nieuws betreft, bereiken de online merken van de openbare omroep 37% van de Vlaamse nieuwsgebruikers. Vooral bij de jongste leeftijdsgroep (18 tot 24 jaar) heeft het @nws.nws.nws-kanaal van de openbare omroep de afgelopen 3 jaar enorme vooruitgang geboekt. Daarnaast geniet de VRT ook van een hoge mate van vertrouwen.
9. Gebruikers temmen algoritmes om betrouwbare en diverse inhoud te krijgen. Bijna de helft van de Vlaamse nieuwsgebruikers probeert hun gepersonaliseerde nieuwsfeed te controleren door bewust profielen te (ont)volgen, blokkeren of andere instellingen te wijzigen. Voornamelijk om een betrouwbaarder aanbod en meer diverse standpunten te verkrijgen.