Publieke opinie in nieuws: weinig diversiteit in meningen

De media beïnvloeden de publieke opinie, maar weerspiegelen ze ook. Dat laatste kan op verschillende manieren: door te verwijzen naar peilingen, interviews met mensen op straat of door protesten te tonen. Onderzoek focust vaak op één van deze representaties van publieke opinie, maar deze studie bekijkt ze allemaal op een geïntegreerde manier. De grootschalige inhoudsanalyse van Vlaamse kranten en televisienieuws toont aan dat journalisten meestal maar één kant van de publieke opinie belichten. Als er meerdere opinies zijn, worden deze vaak oppervlakkig gecombineerd. De diversiteit van meningen komt daardoor niet goed tot uiting.

• Ongeveer één op vijf nieuwsberichten (18,6%) bevatten een verwijzing naar de publieke opinie. Van die nieuwsberichten bevat ongeveer één derde (30,97%) meer dan één soort verwijzing naar de publieke opinie. Verschillende soorten verwijzingen naar de publieke opinie zijn interviews met mensen op de straat ("vox pops"), protesten, opiniepeilingen en vage verwijzingen naar "de publieke opinie" zonder bewijs (uitspraken zoals "mensen vinden dit niet goed" of "iedereen weet dat...").
• Bijna 90% van de nieuwsberichten bevat één of meerdere verschillende standpunten. Van die nieuwsberichten bevat 93,4% slechts één standpunt. Wanneer er meer dan één soort verwijzing is naar de publieke opinie, zien de onderzoekers dat journalisten ook meer de kans hebben om verschillende standpunten te laten horen, wat ze ook doen: bijna 25% van de nieuwsberichten met meer dan één soort verwijzing naar de publieke opinie bevat meer dan één standpunt.

• Televisienieuws bevat gemiddeld meer verschillende standpunten dan printnieuws, een verrassend resultaat omdat televisienieuws vaak kort en bondig moet zijn.
• De onderzoekers vonden geen verschil in de diversiteit van standpunten in nieuws van commerciële zenders ten opzichte van de publieke omroep. Er is wel een klein verschil tussen kwaliteitskrant De Standaard (die meer verschillende standpunten weergeeft) en populaire krant Het Laatste Nieuws.
• Er is geen verschil in de diversiteit van standpunten in binnenlands en buitenlands nieuws.
• Verkiezingsnieuws bevat meer verwijzingen naar de publieke opinie (46,8%) dan ander nieuws (16,2%), maar dat zorgt niet voor een grotere diversiteit in welke standpunten journalisten tonen.

• De onderzoekers concluderen dat wanneer verschillende soorten verwijzingen naar de publieke opinie worden weergegeven, dit niet leidt tot meer genuanceerde berichtgeving. Deze verwijzingen worden eerder gebruikt om context te bieden of bepaalde claims in het nieuwsbericht te ondersteunen, zonder dat de objectiviteit van de journalist in twijfel kan worden getrokken.
• Journalisten tonen vooral wat zij zien als "de mening van de meerderheid". Ze volgen vaak hun intuïtie om te bepalen wat die mening is, alhoewel voorgaand onderzoek al aantoonde dat journalisten vaak een verkeerd beeld hebben van wat het publiek denkt.